حسابداری چیست؟
داد و ستد، یعنی دادن کالایی که در اختیار ماست به ازای گرفتن کالایی که دردست دیگران است. انسان اولیه با شمردن انگشتان خود،استفاده از اعداد را یاد گرفت و چون انگشتان دو دست در مجموع ده عدد می باشد، سیستم شمارش ده دهی ابداع گردید. به احتمال قوی اولین جرقه حسابداری در اذهان دامداران بدوی زده شد، چرا که آنها برخلاف کشائرزان می بایست حساب تعداد دام های خود را هر لحظه داشته باشند، به این ترتیب که دامدار برای نشان دادن تعداد دام های گله اش، سنگ هایی را از درون کیسه مخصوصی بیرون می آورد و تعداد آن کیسه ها نشان دهنده گله بزرگ یا کوچک وی بود،که اکنون علائم حک شده برخی ازغارهای دوران قبل تاریخ نشان دهنده صحت این موضوع می باشد، به مرور زمان و پیچیده تر شدن زندگی انسان،بر لزوم ثبت دائمی این اعداد و ارقام افزوده شد. به این ترتیب دامداران و کشاورزان برای نشان دادن تعداد دارایی های خود، روی پوست درختان یا تکه چوب های استوانه ای شکل، شیارهایی ایجاد می نمودند و به اصطلاح آن را "چوب خط" می نامیدند که حتی در دوران معاصر نیز در برخی از باغات کوهستانی و روستاهای دوردست ایران، این شیوه متداول بوده است. سپس با ابداع سیستم عددی هندی که به عنوان نقطه عطف در تاریخ شمارش به حساب می آید و ورود عدد «صفر» به اعداد، سیستم عددنویسی و حساب و کتاب وارد فاز جدیدی گردید و کارها با آسودگی بیشتری دنبال شد، پس از آن با شکل گیری تمدن های بزرگ همچون ایران و روم و مصر، سیستم حسابداری به شکل بسیار گسترده ای درآمد که آثار باقیمانده از پرداختی های آتن، لیست حقوق کارگران تخت جمشید و اسناد ملی پاپیروس مصری از جمله مهمترین اسناد مالی باقیمانده از آن دوران هستند. این روند همچنان تا دوران رنسانس ادامه داشت، که البته حسابداری نیز مانند بسیاری از شاخه های دیگر علوم و فنون، هنوز ماهیت و هویت واقعی خود را پیدا نکرده بود و جزئی از علم حساب و ریاضی محسوب می گردید. البته باید در نظر داشت، حسابداری نسبت به مابقی شغل های امروزی بسیار قدیمی تر و شناخت�� شده تر بوده است و در تمام دوران های تمدن بشری و تمام سلسله ها و حکومت های تاریخ، حسابداران با عناوینی همچون «مستوفی»، « محاسب»، «میرزا»، «خزانه دار»، «دفتردار»، «تحصیلدار»، «عامل»، «مفتش»، «حاسب»، «والی»،به انجام کار و خدمت مشغول بوده اند. در اوایل قرن سیزدهم میلادی، با تشکیل جمهوری کوچکی در ایتالیای کنونی، فضای مناسبی ایجاد شد، تا کالاهای ارزشمندی که عمدتا شامل ادویه جات و فلفل از هندوستان و چای از سیلان و طلا از اسپانیا بوده در آن روزگاران داد و ستد شود و زمینه ای مناسب برای سوداگری و تحصیل سود بیشتر فراهم آورد، در همین دوران یک ریاضیدان ایتالیایی که در حال کشیش نیز بود به نام لوکا پاچیولی اقدام به ابداع حسابداری دوبل یا دوطرفه (یک طرف بدهکار و طرف دیگر بستانکار) نمود. پاچیولی که از دوستان نزدیک لئوناردو داوینچی نیز بود، در کشیدن جداول و نمودار های کتاب معروف خود از او استفاده نمود، یک سخن معروف از لوکاپاچیولی پدر حسابداری نوین به جای مانده است، که ذکر آن در اینجا خالی از فایده نیست، او گفت: کسی که هیچ کاری نمی کند هیچ اشتباهی نمی کند و کسی که هیچ اشتباهی نمی کند، هیچ چیز یاد نمیگیرد.
در کشور عزیز ما ایران نیز که حسابداری ریشه ای تاریخی داشته، فراز و نشیب فراوانی نیز در طول تاریخ داشته است، سرتاسر اوراق تاریخ ایران پر است از مستوفی ها و وزرای دربار که عموما وظیفه حساب و کتاب و دخل و خرج و وصول مالیات را بر عهده داشته اند، در تاریخ معاصر مرحوم «دکتر فضل الله اکبری» توانست با پیگیری های فراوان جامعه علمی آن روز ایران را متقاعد کند تا رشته حسابداری با عنوان رشته های مجزا از علم ریاضی و حساب در دانشگاه ها تدریس شود، تلاش آن مرحوم، باعث شد تا عنوان پدر حسابداری ایران را به خود اختصاص دهد، روحش شاد.
ارتباط حسابداری با سایر شغل ها و رشته های علمی
حسابداری با عنوان سنگ بنا و در حقیقت اولین موضوع هر حرفه ای می باشد مثلا فرض کنید شما مهندس ساختمان یا تکنسین برق یا صاحب یک بنگاه املاک هستید. اگر با عنوان مهندس ساختمان، در زمینی که نه آب دارد نه برف و نه راه، ساختمانی بسازید مطمئنا جز خسران و زیان،حاصلی ندارید. چه چیزی باعث می شود، شما به عنوان یک آرچیتکت، زمینی مناسب با مصالح مناسب انتخاب نموده و ساختمانی در آن برپا سازید؟
بله: محاسبه سود و زیان یک پروژه، شما بایستی قبل از دست زدن به ساخت ع��ارت، سود و زیان آن را محاسبه کرده و در حقیقت پروژه به اصطلاح «سودسنجی» نمایید و چنانچه مقرون به صرفه باشد، اقدام به ساخت آن نمایید. در تمامی حرفه ها و شغل ها نیز به همین گونه است و خواه ناخواه محتاج حسابداری و حساب و کتاب و سود و زیان هستند، چرا که سنگ بنا و هدف هر عمل اقتصادی کسب سود و انتفاع می باشد و این جز با دانش حسابداری امکان پذیر نمی باشد. بیهوده ��یست که گوته، شاعر بزرگ آلمانی در وصف حسابداری دوبل آن را از زیباترین ابداعات بشر، نامیده است. البته باید دانست که حسابداری نیز در جاهای مختلف و به اقتضای حرفه و صنعت، از علوم و فنون و حرفه های دیگر نیز بهره می برد، مثلا در مورد همین ساختمان، مهندس ساختمان(نظام مهندسی) می بایست با نظر کارشناسی و علمی خود که برگرفته از میزان پایداری عناصر شیمیایی مصالح ساختمانی و قوانین فیزیکی و نیروهای وارده بر ساختمان در طول زمان است، عمر مفید و قابل استفاده ساختمان را تشخیص داده تا حسابدار براساس آن بتواند استهلاک سالیانه ساختمان را محاسبه نماید. با دنبال کردن روند محاسبه متوجه خواهید شد،که از یک محاسبه ساده و شاید خسته کننده حسابداری، به شهری از علوم و فنون مختلف، از ریاضی و فیزیک و شیمی گرفته تا روان شناسی و اقتصاد و جامعه شناسی ورود پیدا می کنید و این خود نشان دهنده ارتباط زنجیروار علوم فنون بشری است، بنابراین برخلاف تصور رایج قدیمی که حسابداری را صرفا یک فن می دانست، با نگاه ژرف و عمیق تر به این رشته می توان از دل آن به بسیاری از ظرایف و نکات علمی دست یافت، که این نکات میتوانداز شیمی و فیزیک و مکانیک تا جامعه شناسی و اقتصاد گسترش یابد، مثلا یک کنده چوب را در نظر بگیرید، این کنده چوب که توسط هیزم شکن و با یک وسیله مکانیکی ساده مانند تبر قطع شده است، قبل از قطع شدن در یک حیات و زندگی نباتی به سر می برده است، که مجموعا «درخت» نامیده می شده است.
میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر جهت اخذ دیپلم حسابداری به صفحه دیپلم حسابداری مراجعه کنید.