حسابداری حقوق و دستمزد
طبق ماده 82 قانون مالیات های مستقیم، عایدی که شخص حقیقی در خدمات شخص دیگری خواه حقیقی در ازای تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام کار به کارگر پرداخت می شود. حال با این توضیح مختصر به جزئیات و مواد متشکله حقوق و دستمزد می پردازیم.
حقوق پایه:
حقوق پایه عبارتست از حقوق مبنا که بر اساس آن مزایا و اضافه کاری محاسبه می شود.
مزایا:
که شامل دو نوع مزایای نقدی و غیرنقدی می باشد و هرکدام از آنها نیز خود به دو دسته مزایای مستمر و غیرمستمر تقسیم می شوند. مزایای مستمر عبارتند از مزایایی که به صورت استمراری و همیشگی به صورت ماهانه علاوه بر حقوق اصلی به کارگران پرداخت می شود و هر کدام از آنها از موارد زیر تشکیل شده اند:
مزایای مستمر نقدی شامل:
- حقوق مسئولیت
- حق جذب
- حق مشاغل سخت
- محرومیت از تسهیلات
- محل خدمت
- حق مقام
- حق اولاد
- حق مسکن
- ایاب و ذهاب
- فوق العاده بدی آب و هوا
مزایای مستمر غیرنقدی شامل:
- مسکن اداری یا کارگری در اختیار
- اتومبیل اداری یا کارگری در اختیار
- بن خوار و بار
- بن کالا
مزایای غیرمستمر نیز همانطور که نامشان پیداست غیر استمراری بوده یعنی فقط در موقعیت های خاص و یا بعضی فقط برای یک بار پرداخت می شوند و خود به دو دسته نقدی و غیرنقدی تقسیم می شوند عبارتند از:
مزایای غیرمستمر نقدی
- اضافه کاری
- عیدی آخرسال
- پاداش آخرسال
- پاداش انجام کار
- فوق العاده ماموریت
- هزینه سفر
مزایای غیرمستمر غیرنقدی
- بن خرید
- حق استفاده از سالن های ورزشی
- بلیط استخر
- خوار و بار
- سکه طلای اهدایی
- لباس کار
نکات و فرمول های محاسبه
حق اولاد:
یعنی هر کارگر طبق قانون؛هرماه برابر سه روز کاری به ازای هر فرزند پرداخت می شود. ضمنا این دریافتی فقط تا محدودیت 2 فرزند قابل تعلق به کارگر می باشد.
ثانیا کارگر می بایست حداقل 720 روز به صورت متوالی در پنج سال گذشتع خود سابقه پرداخت بیمه داشته باشد.
اضافه کاری:
تعداد ساعت کاری طبق کار در هر روز برابر است با هفت ساعت و بیست دقیقه که معمولا از ساعت 7 صبح تا20/14 ظهر می باشد. البته اکثر موسسات این ساعت را تغییر داده و از ساعت 8 صبح تا 16 برای شنبه تا چهارشنبه و 8 تا 12 برای روز پنج شنبه تعیین کرده اند. تعداد ساعات کاری عادی در طول هفته برابر با 44ساعت و در طول ماه برابر با 176 ساعت می باشد. مزد روز جمعه که تعطیل می باشد نیز همانند دیگر روزها می بایست پرداخت گردد. روزهای تعطیل رسمی و روز کارگر تعطیل بوده اما مزد آنها دریافت می شود.اضافه کاری یعنی تعداد ساعت کاری بیشتر از هفت ساعت و بیست دقیقه در هر روز، فرمول محاسبه اضافه کاری به شکل زیر است
1/4×(حقوق یک ساعت عادی)=حقوق یک ساعت اضافه کاری
یعنی هر ساعت اضافه کاری 40%(چهل درصد) مزد بیشتر از یک ساعت کار عادی، دارد.
اگر اضافه کاری در روزهای جمعه یا تعطیل رسمی انجام گیرد؛ علاوه بر این 40% از مبلغ کل نیز دوباره 40% دریافت می شود.
شب کاری:
کاری که از 10 شب تا 6 صبح انجام می شود را شب کاری می نامند. طبق قانون کار به کارگرانی که در این ساعت مشغول به کار می باشند سی وپنج درصد مازاد بر دستمزد عادی داده می شود.
35/1×(مزد یک کارگر عادی)= مزد هر ساعت شب کاری
فوق العاده نوبت کاری:
در این نوع سه حالت بوجود می آید:
- اگر کارگران بخشی از ماه را در طول ساعات روز یعنی 6صبح تا 22 شب به انجام رساند و در بخشی دیگر از ماه از 22شب تا 6صبح آنگاه 5/22درصد علاوه بر دستمزد ساعات عادی به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت می دارد.
- اگر کارگران بخشی از ماه را در صبح و بخشی را در شب کار کنند آنگاه 10 درصد علاوه بر دستمزد عادی دریافت می دارد.
- اگر کارگران بخشی از ماه را در صبح بخشی را در عصر و بخشی را در شب کار کنند آنگاه 15 درصد از دستمزد عادی را به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت می دارد.
حق سنوات:
حق سنوات در حقیقت مبلغی است به میزان حقوق یک ماه به مبنای آخرین فیش واریزی به ازای هر سال خدمت، که بابت تعداد سال های خدمت یک کارگر در پایان دوران خدمت پرداخت می گردد؛ چنانچه حق سنوات ماهیانه به فیش حقوقی کارگر واریز گردد؛ مالیات به آن تعلق می گیرد؛ یعنی بر مجموع حقوق ثابت و دیگر مزایا اضافه شده تا در نهایت در رنج مالیات قرار می گیرد؛ اما در رنج محاسبه بیمه قرار نمی گیرد، یعنی حق سنوات بیمه پذیر نمی باشد.
عیدی و پاداش:
مبلغ عیدی و پاداش در پایان سال پرداخت می شود و معمولا هر کدام برابر است با حقوق ثابت یک ماه برای کارگردانی که یک سال کامل کار کرده باشند و کارگرانی که در کمتر از یک سال کار کرده اند به نسبت میزان مدتی که بوده اند عیدی و پاداش می گیرند.
حق ماموریت:
چنانچه کارکنان یک شرکت برای رسیدگی به امور شرکت به مسافرت بروند و شهر مقصد حداقل 50 کیلومتر از محل شرکت دور باشد و یا یک شب مجبور به اقامت در محل ماموریت گردند میبایست یک روز حقوق ثابت به علاوه هزینه های مربوط به ایاب و ذهاب و غذا و خوابگاه را دریافت نمایند که به آن حق ماموریت گفته می شود.
مرخصی استحقاقی:
مرخصی استحقاقی مرخصی می باشد که حق قانونی کارگران در طول ماه می باشد؛ این مرخصی برابر است با دو روز و نصف در هر ماه، چنانچه کارکنان به صورت ساعتی مرخصی استفاده کنند؛ مجموع ساعت ملاک قرار گرفته و تبدیل به روز می شود و لحاظ می گردد. ضمنا کارگرانی می توانند حداکثر تا 9 روز از مرخصی سالیانه خود را ذخیره نموده و آن را یکجا استفاده نماید و یا بابت استفاده نکردن از آن مرخصی؛ حقوق از کارفرما دریافت نمایند.
اضافات حقوق:
به مجموع مزایا و اضافه کاری که بر حقوق ثابت سوار شده و آن را زیاد می کند اضافات حقوق می گویند.
کسورات حقوق:
کسورات حقوق عبارتند از : مواردی که میزان حقوق را کاهش می دهد و شامل:
- حق بیمه تامین اجتماعی
- مالیات حقوق
- مساعده
- وام کارکنان
حق بیمه تامین اجتماعی:
آغاز پیدایش بیمه نیز از قرن سیزدهم بود، اتحادیه های بازرگانان اعضای خود را در مقابل آتش سوزی، شکستن کشتی در دریا، و سایر مصائب یا جراحات، و حتی در برابر دعاوی حقوقی به واسطه ارتکاب جرائم اقامه می شدند، اعم از آن که اعضای اتحادیه، مقصر یا بی گناه بودند بیمه می کردند، بسیاری از صومعه ها، در مقابل گرفتن مبلغ از شخص، نوید می دادند که مادام العمر خوراک، نوشابه و گاهی نیز پوشاک و مسکن وی را تامین کنند.
میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر جهت اخذ دیپلم حسابداری به صفحه دیپلم حسابداری مراجعه کنید.