درس اول از فصل 5 مهارت راهنمای عمومی گردشگری
در این درس با تقسیم بندی دوره های تاریخی ایران آشنا میشیم.
تاریخ ایران رو به دو بخش اصلی تقسیم میکنن:
- قبل از اسلام
- بعد از اسلام
در مورد تاریخ قبل از اسلام دو روایت وجود داره.
یکی روایت سنتی که بر اساس کتابهای قدیمی مثل شاهنامه ست و شامل فولکلور، اطلاعات مردم شناسی و اسطوره شناسیه. از کیومرث آغاز شده که طبق افسانه ها اولین پادشاه کل جهان بوده و شامل سلسله های پیشدادیان، کیانیان، ملوک الطوایفی، اشکانیان و ساسانیانه.
روایت دوم بر اساس تاریخ خارجی یعنی کتابهای یونانی، ارمنی و رومی، و مدارک و یافته های باستان شناسی شامل سکه ها و کتیبه هاست. در این روایات سلسله های ایران قبل از اسلام عبارتند از مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان.
از سال سی ام هجری که یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی از دنیا رفت، تا سال 1304 هجری شمسی که قاجاریان منقرض شدند، در ایران بیشتر از 150 خاندان حکومت کردن که از این بین چهار خاندان سلجوقیان، مغولان، صفویان و نادرشاه بر تمام ایران حکومت میکردن و بقیه فقط در مناطقی از ایران قدرت داشتن. از بین اونها طاهریان، سامانیان، صفاریان، غزنویان، بوییان، خوارزمشاهیان، قره قویونلویان، آق قویونلویان، زندیان و قاجاریان پادشاهان بزرگ و مشهوری بودن.
در یک دوره که آل جلایر در بخشهایی از ایران حاکم بودن، حدود بیست دودمان در مناطق مختلف ایران قدرت داشتن.
دودمانهای دوران باستان عبارتند از:
- مادها در قرن هشتم تا ششم قبل از میلاد که بنیانگذارانش دیااکو و هوخشتره بودن.
- هخامنشی قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد که بنیانگذارش کورش کبیر بوده.
- سلوکیان قرن دوم تا چهارم قبل از میلاد که بنیانگذارش سلوکوس سوم بوده.
- اشکانیان در قرن سوم قبل از میلاد تا قرن سوم میلادی که بنیانگذارش اشک اول بوده.
- ساسانیان از قرن سوم تا هفتم میلادی که بنیانگذارش اردشیر بابکان بوده.
دودمانهای بعد از اسلام عبارتند از:
- طاهریان در قرن سوم شمسی که بنیانگذارش طاهر ذوالیمینین بوده.
- صفاریان در قرن سوم شمسی که بنیانگذارش یعقوب لیث بوده.
- سامانیان در قرن چهارم شمسی که بنیانگذارش نصر اول بوده.
- زیاریان در قرن پنجم شمسی که بنیانگذارش مرداویج بوده.
- بوییان در قرن پنجم شمسی که بنیانگذارش عمادالدوله بوده.
- غزنویان در قرن ششم شمسی که بنیانگذارش سلطان محمود غزنوی بوده.
- سلجوقیان در قرن ششم شمسی که بنیانگذارش طغرل بیک بوده.
- خوارزمشاهیان در قرن ششم شمسی که بنیانگذارش انوشتکین بوده.
- ایلخانیان در قرن هشتم شمسی که بنیانگذارش هولاکو خان بوده.
- تیموریان در قرن نهم شمسی که بنیانگذارش تیمور گورکانی بوده.
- صفویان در قرن دوازدهم شمسی که بنیانگذارش شاه اسماعیل اول بوده.
- افشاریان در قرن دوازدهم شمسی که بنیانگذارش نادر شاه بوده.
- زندیان در قرن دوازدهم شمسی که بنیانگذارش کریم خان زند بوده.
- قاجاریان در قرن سیزدهم شمسی که بنیانگذارش آغا محمد خان بوده.
- پهلوی در قرن چهاردهم شمسی که بنیانگذارش رضا شاه بوده.
- جمهوری اسلامی در قرن چهاردهم شمسی که بنیانگذارش امام خمینی بوده.