تعریف اکولوژی:
اکولوژی Ecology از ترکیب دو کلمه یونانی Oikos به معنی محل زندگی (خانه) به معنی علم به وجود امده است.
اکولوژی علمی است که درباره موجودات زنده و محیط صحبت می کند و بر این اساس تعریف های کم و بیش مختلفی از ان شده است که عبارتند از :
- مطالعه مجودات زنده و محیط.
- مطالعه روابط متقابل بین موجو زنده و محیط.
- مطالعه ساختمان و کیفیت و نوع پدیده های زیستی در محیط.
سیستم های اکولوژیکی:
اکولوژی قسمتی از بیولوژی است که به شاخه های اکولوژی گیاهی اکولوژی جانوری و اکولوژی انسانی تقسیم میشوند.
اکولوژی گیاهی شامل:
اکولوژی جنگل اکولوژی مرتع و ...
اکولوژی جانوری شامل :
اکولوژی موجودات خشکی زی :
- وحوش حیات و حش و حیات اهل ( گاو . گوسفند و غیره )
اکولوژی مجودات ابزی :
- دریایی اب های شیرین و ... و به طور کلی شامل اکولوژی پستانداران اکولوژی حشرات و غیره .
اکوروژی انسانی شامل:
اکولوژی شهری اکولوژی روستایی و... .
قواعد کلی اکولوژی:
به طوری کلی اکولوژی همواره دو موضوع را مورد مطالعه قرار می دهد:
- موجودات زنده (گیاه . حیوان و انسان ) و روابطه بین انها وتاثیر انها بر یکدیگر.
- تاثیر در روابط متقابل بین موجودات زنده و محیط (این محیط می تواند فیزیکی، شیمیایی، حیاتی، اجتماعی، اقتصادی و غیره باشد. مانند:خاک،هوا،اب،جنگل،شهر،روستا وغیره).
تعریف اکوسیستم:
اکوسیستم مجموعه عناصر جاندار و غیر جاندار زنده محیط در یک ناحیه معین است که روابط و تاثیر متقابل به ساختن و مبادله مواد غذایی و انرژی مشغول هستند.
بخشی از طبیعت که در آن چرخه بسته ای از انتقال مواد بین موجود زنده و محیط ایجاد میشود و انتقال انرژی را ممکن می سازد.
کلمه اکوسیستم به وسیله یک دانشمند انگلیسی به نام تانسی در سال 1935 برای اولین بار به کار رفت. معنی ساده آن عبارت است از مجموعه موجودات زنده در محیط زندگی آنها.
الگوی اکوسیستم:
اکوسیستم از دو بخش کاملا مجزا تشکیل شده است :
محیط غیر زنده:
از عواملی مانند: خاک،گازها،آب،حرارت،نور و رطوبت تشکیل می شود.
محیط زنده:
از دو گروه تولید کنندگان و مصرف گنندگان تشکیل میشود . تولید کنندگان فقط شامل گیاهان کلروفیل دار می باشند و مصرف کنندگان شامل گیاه خواران وگوشت خوارانی می باشند که از گیاه خواران تغذیه میکنند. باکتری ها مصرف کنندگان کوچک را تشکیل میدهند که به نام موجودات تجزیه کننده معروفند.
انواع اکوسیستم:
الف) اکوسیستم به طور کلی به دو دسته بزرگ تقسیم می شود:
- اکوسیستم آبی
- اکوسیستم خشکی
اکوسیستم آبی سه چهارم از سطح زمین را فراگرفته که با جابه جایی خود گرما را به نقاط مختلف اتقال میدهند.
ب) اکوسیستم های گیاهی و اکوسیستم های جانوری:
بسته به این که موجودات زنده اصلی اکوسیستم گیاهی باشند یا جانوری آن را اکوسیستم گیاهی یا اکوسیستم جانوری گویند . اکوسیستم های همیشه سبز و بارانی استوایی جنگل های تایگاه ساوان توندرا و... .
د) اکوسیستم های باز و بسته
ه) اکوسیستم های به هم خورده و اکوسیستم های به هم نخورده:
اکوسیستم های طبیعی را میتوان از نقطه نظر وضعیت آنها به هم خورده و به هم نخورده تقسیم بندی کرد . جنگل ها به طور نسبی یک اکوسیستم پایدار هستند اما در نزدیکی شهر ها و یا حتی در نقاط دور دست در نتیجه پیشرفت و توسعه تکنولوژی جنگل های برهم خورده خیلی زیاد دیده میشود .
خصوصیات اکوسیستم های آبی :
دما :
انها دارای گرمای ویژه زیادی هستند. به همین دلیل حرارت زیادی را جذب میکنند و موجودات آبزی تغییرات حرارتی کمتری را تحمل میکنند.
نور:
نور خورشید تا اعماق 100 متری نفوذ می کند. به همین دلیل تمام جانداران دریا در این عمق زندگی میکنند.
گاز های محلول :
مقدار اکسیژن آب از اکسیژن هوا کمتر است اما دی اکسید کربن یا CO2 آن بیشتر از هوا می باشد.
مواد معدنی:
آب دریا دارای حدود 40 میباشد که در ادامه حیات تاثیر زیادی دارد. یکی از این موارد معدنی نمک طعام می باشد.
انواع اکسیستم آبی:
اکوسیستم آب شور:
اقیانوس ها و دریا ها بزرگ ترین و پایدار ترین اکوسیستم ها هستند . مهمترین خصوصیت فیزیکی آب دریا مواد معدنی زیادی در کف آن می باشد و 5/3 درصد این مواد را نمک طعام تشکیل می دهد اما میزان آن از منطقه ای به منطقه دیگر فرق می کند.
بیشترین شوری آب، در آب های استوایی و کمترین آن دریای بالتیک می باشد.
زندگی جانداران دریایی دارای سه رده می باشد:
- پلانگتون ها : موجودات ریز ذره بینی هستند.
- نکتون ها : شناگران قوی مانند ماهی ها هستند
- کف زی ها : در کف دریا زندگی میکنند مانند مرجان ها و ستاره های دریایی
اکوسیستم آب شیرین :
این اکوسیستم به شکل رود جویبار قنات چشمه آبگیر دریاچه و مرداب می باشد که فقط یک درصد از آب های جهان را تشکیل می دهند. محیط آب شیرین پیوند دهنده خشکی و آب شور است .
اکوسیستم خشکی :
فقط خشکی در مقایسه با محیط آب زودتر گرم و زودتر سرد میشود به همین دلیل موجودات مناطق خشک شباهتی به هم ندارند.
تعریف بیوم :
بیوم به مناطقی گفته میشود که دارای گیاهان و جانوران مخصوص به خود می باشد .
انواع بیوم های جهان :
بیوم تونرا:
منطقه وسیع و بدون درختی می باشد که در شمال اروپا امریکا و آسیا قرار دارد. مرز شمالی آن قطب شمال و مرز جنوبی آن منطقه تایگاه می باشد. دارای فصل گرمای 60 روزه می باشد و محل قرار گرفتن آن بیشتر در عرض های 57 درجه شمالی قرار دارد و گیاهان آن بیشتر از گل سنگ و خزه تشکیل می شود. جانوران آن دارای خواب زمستانی بوده و رنگ بدون آنها سفید می باشد مانند: خرس قطبی و جغد سفید .
بیوم تایگاه :
به جنگل های مخروطی شکل شمالی یا سوزی برگ نیز معروف هستند و بین عرض های 45 تا 57 درجه قرار دارند مانند کمربند سبزی که شمال آسیا اروپا و امریکا را فراگرفته است . این منطقه دارای فصل رویش سه ماهه می باشد . بیشترین بارندگی آن در فصل تابستان صورت می گیرد . درختان سرو کاج و صنوبر مهم ترین درختان این منطقه هستند . جانوران آن را خرگوش سمور سنجاب ماهی خوار گوزن شمالی گرگ و روباه تشکیل می دهند .
بیوم جنگل های برگ ریز :
این جنگل ها دارای آب و هوای معتدل هستند و چون برگ درختان آن در پاییز می ریزد به جنگل ریز معروفند. این منطقه به صورت نواذ سبزی در شمال امریکا جزایر بریتانیا اروپای مرکزی قفقاز منطقه جنگلی خزر و زاگرس ایران لبنان ترکیه شرق اسیا و ... را فرا میگیرد و در تمام مدت سال دارای آب و هوای معتدل و ملایم هستند و از نظر جانوری جانوران متنوعی را تشکیل می دهند.
میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر جهت اخذ دیپلم گردشگری به صفحه دیپلم گردشگری مراجعه کنید.