درس سوم از فصل 3 مهارت راهنمای عمومی گردشگری

در این درس با اقوام عشایر بختیاری، قشقایی و شاهسون آشنا میشیم.

عشایر ایران در 59% مساحت کشور پراکنده اند. بعضی از استانهای کشور محل اتراق زمستانی عشایر هستن که بهش میگن قشلاق و بعضی مناطق محل اتراق تابستونی هستن که به ییلاق معروفه. ایلها از اواسط اردیبهشت تا اواسط مهر در ییلاق و بقیه ایام سال رو در قشلاق میگذرونن.

زندگی و اقتصاد کوچ نشینها بر مبنای دامداریه و در کنار اون کشا��رزی دیم و صنایع دستی هم دارن.

چادر هر خانواده نه تنها محل زندگیشون بلکه یک کارگاه تولیدی و اقتصادی هم محسوب میشه.

کوچ نشینها برای مواد غذایی وابسته به دامهاشون هستن و هر خانواده تعدادی دام داره که از گوشت، شیر، کره، روغن، پوست و پشمشون استفاده میکنه.

صنایع دستی تولیدی اونها مقداریش در ایل مصرف میشه و بقیه اش به فروش میرسه.

بیشتر عشایر در سیاه چادر زندگی میکنن که از موی بز بافته میشه. البته در دهه اخیر چادرهای برزنتی جایگزین سیاه چادرهای سنتی شده ولی هنوز وجود دارن. شکل چادرها در زمستان و تابستان متفاوته. در زمستان تیرک چادر رو میزنن وسط که سقفش شکل مخروطی پیدا کنه و موقع بارش باران آب از لبه چادر بریزه زمین. در اطراف چادر هم جوی باریکی درست میکنن که آب از طریق اون از چادر دور بشه و زمین خشک باشه. در تابستون تیرکها رو در اطراف چادر میزنن تا سقف چادر صاف بشه. غیر از سیاه چادرها، از چادرهای برزنتی سفید دوپوشه هم برای مراسم جشن و عروسیها استفاده میشه.

عده ای از عشایر که توان خرید تیر و چوب برای سقف رو دارن، در هر دو منطقه ییلاق و قشلاق برای خودشون خانه هایی بنا کردن مشابه خونه های روستاییان.

ایل بختیاری

بختیاریها از نظر جمعیت یکی از بزرگترین ایلات کشوره و پیشینه تاریخی طولانی داره. دو شاخه بزرگ هفت لنگ و چهار لنگ داره که هر کدوم به طوایف و تیره های زیادی تقسیم میشن.

در استانهای خوزستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و لرستان پراکنده هستن و 29% ازمراتع این استانها رو در اختیار دارن.

مردمی شجاع، پرکار و قانع هستن. در اسب سواری و تیراندازی مهارت دارن و صادق و مهمان هستن. برای سالمندان احترام خاصی قائل هستن.

مسلمان و شیعه هستن.

ازدواجهاشون اکثراٌ فامیلیه و به ندرت طلاق بینشون دیده میشه.

زن در جامعه بختیاری نقش مهمی داره. زنهای بختیاری خیلی کم از چادر استفاده میکنن ولی شلوار میپوشن که معمولاً با مخمل سیاه یا آبی دوخته میشه و حاشیه پایینش با سکه های نقره سکه دوزی میشه. کلاه مخملی دارن به اسم لچک که با مهره های کوچیک رنگی به اسم منجوق تزئین میشه.

لباس مردان بختیاری شلوار دبیت سیاه، پیراهن سفید بدون یقه، پالتوی بی آستین به اسم چوقا، کلاه نمدی، شال کمر و جلیقه ست

جهت اخذ دیپلم رسمی می توانید از مهارت های این رشته استفاده کنید.

مشاوره رایگان

ایل قشقایی

قشقاییها از مشهورترین اقوام ایرانی هستن و در استان فارس سکونت دارن. ترک نژاد هستن و از شش طایفه کشکولی بزرگ تشکیل شدن.

این قوم علاوه بر پرورش حدود دومیلیون راس دام، باغداری و کشاورزی هم میکنن طوری که فقط در شهرستان سمیرم حدود یک سوم باغها متعلق به اونهاست. این باعث شده نسبت به ایل بختیاری تمایل بیشتری به موندن در یک جا داشته باشن.

قشقاییها غیور، بردبار و مهمان نوازن و در تیراندازی مهارت دارن.

شیعه مذهب هستن و به اعیاد نوروز، فطر و قربان اهمیت میدن.

در جشنها مردان و زنان هر کدوم دو تا دستمال در دست میگیرن و دور یک دایره‌ی بزرگ می ایستن و با آهنگ کرنا و دهل دستمالها رو تکون میدن و حرکات موزون انجام میدن.

جشنهای عروسیشون باشکوه برگزار میشه و معمولاً چند روز طول میکشه.

پوشاک زنان شامل کلاهک پارچه ای مخمل، ساتن و زری، روسری بزرگ توری الوان، پیراهن بلند، پاپوش و دامن پرچین و بلنده. این لباسها خیلی رنگارنگ و زیباست و تزئینات زیادی داره.

لباس مردها شامل کلاه نمدی، پیراهن، شلوار، لباده، شال کمر و پالتوی نمدیه که در زمستانها میپوشن.

ایل شاهسون

این ایل در استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی زندگی میکنن و بعضی از اونها در سالهای اخیر یک جا نشین شدن که به این لغت «تخته قاپو» می‌گن.

در تیراندازی و شکار و میهن پرستی شهرت دارن.

به زبان آذری صبت میکنن و شیعه هستن.

جشنهای اسلامی و ایرانی رو با آداب و رسوم خاصی برگزار میکنن که برای گردشگران بسیار جالبه. جشنهاشون رو در میدان برگزار میکنن و در جشنهای مذهبی، بعد از نماز عید به دید و بازدید میرن.

لباس شاهسونها یکی از مهمترین جاذبه های فرهنگی این ایله.

مردان شاهسون لباس اختصاصی ندارن. کت و شلوار میپوشن با کلاه معروفی به اسم کِپی یا کلاه ترکداری که مشابه کلاه مردان گیلانه.

لباس زنان شاهسون رنگهای شاد و متنوعی داره و هر قسمتش شبیه لباس یکی از اقوام ایرانیه. شامل یک چارقد گلدار که با یک کلاغی بسته میشه، تنبان که به شلیته میگن، جلیقه که روی اون سکه های طلا و نقره دوخته میشه و تعداد سکه ها نشان دهنده‌ی میزان ثروت خانواده ست.

شاهسون ها در چادرهای نیم کره زندگی میکنن که دو نوعه به نام آلاچیق و کومه. کومه از آلاچیق کوچیکتره و از جنس خشنتری بافته میشه ولی آلاچیق با مهارت و ظرافت بافته میشه و دوامش از کومه بیشتره. فضای داخل کومه معمولاً 5 مترمربعه. آلاچیق اصلی از نمد سفیده که در جلو و طرفین با طرحهای رنگی تزئین میشه و جلوی در ورودیش منگوله هایی آویزونه. چاتما هم یکی دیگه از چادرهای شاهسونهاست که در توقفگاههای موقت بر پا میشه.

دامداری و کشاورزی مهمترین شغل شاهسونهاست.

بافت گلیم، جاجیم، خورجین و جل اسب صنایع دستی شاهسونهاست.