حفاظت و ایمنی در برق

خطر برق گرفتگی:

تماس موجودات زنده با هادی جریان الکتریکی و عبور این جریان از بدن شخص را برق گرفتگی می گویند . خطر برق گرفتگی موجب از دست دادن جان انسان، ایجاد معلولیت و یا سوختگی می گردد.

خطر آتش سوزی:

اتصال کوتاهی که در سیر جریان برق رخ میدهد باعث ایجاد جرقه و سوختن لوازم الکتریکی و همچنین آتش سوزی می شود که با خسارات زیادی همراه است.

بنابراین پیشگیری از حوادث برق و رعایت اصول حفاظت و ایمنی می تواند حوادث ناشی از آن را به نحو قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

خطاهای ناشی از جریان برق

خطا های ناشی از جریان برق به طور عمده به دو دسته تقسیم می شوند:

الف) اتصال بدنه:

اتصال سیم حامل جریان برق  به بدنه دستگاه را اتصال بدنه میگویند. با توجه به این که اکثر دستگاه های الکتریکی طوری طراحی می شوند که قسمت های الکتریکی به وسیله عایق از قسمت های فلزی دستگاه مجزا باشند، ممکن است بر اثر گذر زمان و کهنگی دستگاه و گرمای ناشی از عبور جریان  در سیم ها قسمتی از عایق ضعیف شود و یا به مرور زمان از بین برود و در نتیجه خطر ساز  باشد. در این حالت باید سریعا  وسیله را از برق جدا کرده و در صدد تعمیر آن برآمد.

ب) اتصال کوتاه:

اتصال دو سیم لخت (بدون رو کش) که نسبت به هم دارای اختلاف پتانسیل الکتریکی باشند را اتصال کوتاه می گویند. در این حالت مقاومت محل تماس در مقابل جریان الکتریکی به صفر کاهش یافته و با توجه به ولتاژ نقطه تماس جریان بسیار شدیدی به وجود می آید.

فیوز

فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تاسیسات الکتریکی برای جلو گیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسایل و نیز برای قطع کردن دستگاه های معیوب از شبکه برق به کار می رود. این وسیله باید طوری انتخاب شود که هنگام اتصال کوتاه، در کوتاه ترین زمان ممکن و قبل از اینکه صدمه ای به سیم ها و تاسیسات الکتریکی برسد، مدار را قطع کنند. فیوز ها از نظر زمان عمل کردن آنها به دو نوع کند کار و تند کار تقسیم می شود.

فیوز تند کار:

این فیوز در کوتاه ترین زمان مصرف کننده را از برق قطع می کند. به همین دلیل در مصارف روشنایی استفاده می شود.

فیوز کند کار:

این فیوز زمانی قطع بیشتری نسبت به فیوز تند کار. و برای راه اندازی و تور های الکتریکی به کار می رود. (زیرا موتور ها در ابتدای راه اندازی جریان زیادی می کشند و پس از آن جریان به حالت عادی خود بر می گردد).

جهت اخذ دیپلم رسمی می توانید از مهارت های این رشته استفاده کنید.

مشاوره رایگان

انواع فیوز از نظر ساختمان

الف) فیوز ذوب شونده (فشنگی):

این فیوز از یک سیم حرارتی ساخته شده که به ازای یک جریان خاص در مدت زمان معین، ذوب و باعث قطع مدار می شود.

توجه: مقررات بین المللی ، ترمیمی فیوز فشنگی را منع کرده است و در صورت خراب شدن این فیوز باید فشنگ جدیدی را جایگزین کرد.

ب) فیوز اتوماتیک:

فیوز اتوماتیک یا آلفا نوعی فیوز خودکار است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن باعث قطع مدار می شود؛ اما دوباره می توان شستی آن را به داخل فشار داد تا ارتباط برقرار شود. و دیگر نیازی به تعویض آن نیست.

ج) فیوز مینیاتوری:

فیوز مینیاتوری از سه قسمت مغناطیسی، حرارت�� و کلید تشکیل شده است. این فیوز ها در دو نوع B و C ساخته شده است. نوع B در مصارف روشنایی به کار می رود و تند کار است و نوع C در راه اندازی الکترو موتورها مورد استفاده قرار می گیرد و کند کار است. فیوز باید با توجه به نوع مصرف کننده و جریان عبوری از آن انتخاب شود.

انواع حفاظت

حفاظت سیم ها و کابل ها:

وقتی برای مدت زمان زیادی از سیستم ها جریان بیش از حد نرمال (جریان  اضافی) و یا در مدت زمان بسیار کمی جریان بسیار شدیدی (جریان اتصال کوتاه) عبور کند، سیم ها گرم می شود و این گرمای بیش از حد باعث صدمه دیدن عایق آنها شده و میتوان باعث آتش سوزی و خسارات های زیادی به تاسیسات الکتریکی شود. برای حفاظت سیم ها می توان از فیوز ها استفاده نمود. معمولا در محل های مسکونی برای حفاظت سیم ها روشنایی از فیوز 10 آمپر و برای سیم های پریز های تک فاز از فیوز 16 آمپر استفاده می شود.

حفاظت دستگاه های الکتریکی:

مصرف کننده ها و دستگاه های الکتریکی بایستی در مقابل خطاهای احتمالی از قبیل اتصال کوتاه و اضافه جریان حفاظت شوند. برای حفاظت این دستگاه ها معمولا قبل از مصرف کننده، از فیوز ها و رله های حرارتی طوری استفاده می شود، که در صورت بروز خطا، مصرف کننده به طور کلی از برق جدا شود.

میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر جهت اخذ دیپلم نقشه کشی (معماری) به صفحه دیپلم نقشه کشی مراجعه کنید.