شناخت انواع اقلیم و آب و هوا

شناخت انواع اقلیم و آب و هوا

• مبانی اقلیم شناسی
• انواع اقلیم ( بیابانی، نیمه بیابانی، خزری و جنوبی ) ( حوزه ای اقلیمی در جهان )
• انواع آب و هوای ایران ( توده های آب و هوایی در ایران )

مبانی اقلیم شناسی:

آن بخش از علم زمین را که به مطالعه اتمسفر ( هوا سپهر یا جوّ ) سیاره زمین می پردازد، علوم اتمسفری می نامند. شاخص ترین این علوم، هواشناسی و آب و هواشناسی است. عمده ترین عامل تفکیک این دو علم مقیاس زمانی است، زیرا مطالعه اتمسفر در مقیاس های زمانی و مکانی متفاوت انجام می شود، به طوری که اقلیم شناسی را می توان هواشناسی در از مدت و در مقیاس بزرگ در نظر گرفت.

هوا:

هوا شرایط جوّی موجود در زمان معین و محدود را مشخص می کند. وضع هوا پیوسته تغییر می کند.

آب هوا:

آب و هوای ( اقلیم ) عبارت است از هوای غالب دریک محل در درازمدت. به طوری کلی هواشناسی هوا را و اقلیم شناسی آب و هوا شناسایی و تعیین می کنند. از نظر مقیاس منطقه، آب و هواشناسی به شاخه های زیر تقسیم می شوند:

بزرگ اقلیم:

اقلیم است که از سیستم های بزرگ جوی و گردش سیارهای پدید می آید. و قالب اصلی آن را اغتشاش های بزرگ مقیاس جوی از جمله سیکلون ها و آنتی سیکون ها، موج های بلند و رودبادها، تشکیل می دهند.

متوسط اقلیم:

اقلیمی است که تحت تأثیر عوارض سطح زمین شکل میگیرد و بر حسب مورد، اقلیم دامنه، دره، ساحل، مرداب و غیره نامیده می شود. مکانیسم های مربوط به این اقلیم مدودند ( همچون نسیم دریا و خشکی ) و اصولأ در مقیاس ساعت می توانند عمل کنند.

اقلیم محلی:

جزئی است از اقلیم متوسط که اصلا نتیجۀ ناهمگونی پوششی عوارض سطح زمین است. و با توجه به آن می توان از اقلیم مزرعه، جنگل، شهر و غیره نام برد

ریز اقلیم:

این اقلیم که کوچک ترین واحد اقلیمی به شمار می آید، تحت شرایط فیزیکی دقیق و سطح زمین ( بافت، جنس، رنگ و شیب ) شکل می گیرد .

ترکیبات جو:

جو کره زمین از سطح زمین شروع شده و تا ارتفاع 500 کیلومتری ادامه پیدا می کند و این جو زمین همراه با کره زمین در حال چرخیدن می باشد.

اتمسفر زمین از چهار گاز تشکیل شده که عبارتند از:

• ازت ( نیتروژن ) 78 %
• اکسیژن 21%
• آرگون 09%
• دی اکسید کربن 003%

لایه های اتمسفر:

تروپوسفر:

این لایه اصلی ترین اتمسفر می باشد که تمام اتفاقات آب و هوایی، تشکیل ابر و بارندگی در آن اتفاق می افتد و ارتفاع متوسط آن حدود 11 کیلومتر است.

استرا توسفر:

این لایه بر روی لایه تروپوسفر قرار دارد و ضخامت آن به طور متوسط 23 کیلومتر است. در این لایه اوزون تشکیل می شود. و بیشتر غلظت آب در ارتفاع 20 تا 250 کیلومتری ظاهر می شود. اوزون از ورود اشعۀ ماوراءبنفش خورشید جلو گیری می کند.

مزوسفر:

این لایه بر روی لایه تروپوسفر قرار دارد و ضخامت آن به طور متوسط 23 کیلومتر است.

ترموسفر:

این لایه بالاترن لایۀ جو است و ارتفاع آن از 80 کیلومتری زمین تا190 کیلومتری زمین ادامه دارد.

یونوسفر:

این لایِۀ خوروجی جو است که در اثر گرمای زیاد، ذرات آن به یون تبدیل می شود.

عوامل مؤثر در آب و هوای ایران عبارتند از:

عرض جغرافیایی:

عرض جغرافیایی ایران 25 تا 40 درجه عرض شمالی می باشد. بنابر این جنوب ایران به دلیل نزدیکی به خط استوا دما بیستر و شمال ایران دما کمتری دارد.

ارتفاع:

با افزایش ارتفاع دما کاهش می یابد و چون بلند ترین ارتفاعات ایران در شمال و غرب آن قرار دارند، هر چه به سمت شمال و غرب حرکت می کنیم دما کاهش می یابد. ( هر 1000 متر ارتفاع 6 درجه هوا خنک تر می شود).

باد های باران آور:

مهم ترین باد های باران آور ایران بادهای غربی هستند، بنابراین هر چه به سمت غرب می رویم میزان بارندگی افزایش می یابد.

نزدیکی به دریا:

سر زمین های نزدیک به دریا رطوبت و بارندگی بیشتر و سر زمین های دور از دریا رطوبت کمتری دارند.

مهم ترین عناصرهواشناسی عبارتند از: دما، رطوبت، بارندگی، باد.

انواع اقلیم :

اقلیم بیابانی:

بیابان به مناطقی اطلاق می شود که متوسط بارش سالانه آن کمتر از 50 میلی متر باشد. از نظر پوشش گیاهی بسیاری فقیر است و حدود 5/1 خشکی های جهان را در اختیاردارد. تبخیر بالاست، رطوبت کم، نور خورشید شدید، روزهای گرم و شب های سرد، وزش بادهای شدید و توفان های دائمی می باشد.

اقلیم نیمه بیابانی:

به این نوع آب و هوا کوهپایه ای نیز می گویند. کوهپایه های البرز و زاگرس چنین آب و هوایی دارند. هر چه از نواحی داخلی و کناره ای به سمت کوهپایه های البرز و زاگرس پیش می رویم مقداربارش بیشتر و دورۀ گرما کوتاه تر می شود.

اقلیم خزری:

ویژگی این اقلیم رطوبت زیاد هوا و اعتدال درجه حرارت آن است. دمای هوا در روز های تابستان معمولأ بین 25 تا 30 درجه سانتی گراد و شب ها بین 20 تا 30 درجه سانتی گراد و در زمستان معمولأ بالا صفر است.

ویژگی عمومی این اقلیم عبارتند از:

• بارندگی بسیار زیادی در تمام فصول سال بخصوص در پاییز و زمستان.
• رطوبت نسبتا زیاد در تمام فصول سال.
• اختلاف کم درجه حرارت در طول شبانه روز به دلیل وجود رطوبت.
• پوشش گیاهی وسیع.

میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر جهت اخذ دیپلم گردشگری به صفحه دیپلم گردشگری مراجعه کنید.