جزئيات اجرايى سازه (بخش اول)
ساخت و ساز و توليد ابنيه و ساختمان در سطح كشور توسط متوليان خصوصى و عمومى انجام مى شود. به منظور رعايت اصول و قواعد طراحى و اجرايى و نحوه نظارت صحيح بر اين عملكردها، دستورالعمل ها، ضوابط، آيين نامه ها و بخشنامه هاى اجرايى و مقررات ملى ساختمانى تدوين شده است و تحت پوشش قانون نظام مهندسى در كل كشور به اجرا در مى آيد. در اين رابطه كليه نهادهاى قانونى و شخصيت هاى حقوقى اعم از خصوصى و عمومى طبق قانون نظام مهندسى و سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور مكلف به تبعيت از ضوابط مذكورند.
قانون نظام مهندسى
اين قانون بيان كننده اهداف و فلسفه وجودى آيين نامه ها و مقررات ملى ساختمان در سطح كشور است و بر آموزش، كسب مهارت فنى و كنترل مقررات ملى ساختمان تأكيد دارد.
مقررات ملى ساختمان
مجموعه ضوابط و دستورالعمل هاى فنى و اجرايى و ايمنى و اقتصادى و زيست محيطى است كه معيار طراحى، اجرا، نظارت، كنترل و ارزيابى كيفى عمليات اجرايى طرح هاى عمرانى يا ساخت و توليد مصالح در كليه زمينه ها و رشته هاى فنى و مهندسى وابسته به ساختمان را در بر مى گيرد و توسط وزارت مسكن و شهرسازى ابلاغ مى شود.
آيين نامه
مجموعه روش ها و شيوه هاى فنى، اجرايى، ايمنى، اقتصادى و زيست محيطى است كه معيار طراحى، اجرا، نظارت، كنترل و ارزيابى كيفى عمليات اجرايى طرح هاى عمرانى يا ساخت و توليد مصالح در كليه زمينه ها و رشته هاى فنى و مهندسى وابسته به ساختمان را در بر مى گيرد و توسط وزارت مسكن و شهرسازى ابلاغ مى شود.
طبقه بندى انواع آيين نامه ها
مجموعه قوانين و مقررات خاص مربوط به هر بخش يا عمليات اجرايى كه توسط دستگاه اجرايى مربوطه ابلاغ مى شود؛ شامل موارد زير است:
الف) آيين نامه هاى ساخت، توليد، كنترل كيفيت مواد و مصالح، تجهيزات و ماشين آلات؛ مانند دستور العمل هاى مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتى ايران و مؤسسه استاندارد كيفيت ايران.
ب) آيين نامه هاى اجرايى و مشخصات فنى عمومى كارهاى عمرانى؛ مانند دستور العمل هاى نشريه شماره 55 سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور.
ج) آيين نامه هاى بارگذارى و شيوه هاى تحليل بارهاى وارد بر ساختمان؛ مانند آيين نامه حداقل بار وارد بر ساختمان 519 ايران و آيين نامه طراحى ساختمان ها در برابر زلزله2800 ايران ابلاغ شده توسط وزارت مسكن و شهرسازى ايران.
د) آيين نامه هاى طراحى و مقاطع اجرايى؛ مانند مباحث مختلف مقررات ملى ساختمان،آيين نامه بتن ايران (آبا) و (آيين نامه ای سی ایی) آيين نامه بتن آمريكا.
ه) آيين نامه هاى حفاظت و ايمنى در كارگاه هاى ساختمانى؛ مانند مصوبه شوراى عالى حفاظت فنى وزارت كار و امور اجتماعى.
و ) آيين نامه هاى نظارت و بازرسى فنى؛ مانند مباحث مختلف مقررات ملى ساختمان.
در مبحث نهم از مقررات ملى ساختمان، هر يك از خم هاى زير قلاب استاندارد تلقى می شوند:
ميلگردهاى اصلى خم نيم دايره ( 180 ) به اضافه حداقل دی بی 4 طول مستقيم در انتهاى آزاد ميلگرد.(اين مقدار نبايد از 60 ميلى متر كمتر گردد). 90- خم گونيابه اضافه حداقل 12 دی بی طول مستقيم در انتهاى آزاد ميلگرد.
ميلگرد هاى خاموت براى ميلگردهاى به قطر 16 ميلى متر و كمتر: خم 90 درجه (گونيا) به اضافه حداقل 6 طول مستقيم در انتهاى آزاد ميلگرد (اين مقدار نبايد از 60 ميلى متر كمتر گردد. db - براى ميلگردهاى به قطر بيشتر از 16 ميلى متر و كمتر از 25 ميلى متر: خم 90 درجه 12 طول مستقيم در انتهاى آزاد ميلگرد. db گونيا به اضافه حداقل 6 طول مستقيم در انتهاى آزاد ميلگرد (اين db - خم 135 درجه (چنگك) به اضافه حداقل مقدار نبايد از 60 ميلى متر كمتر گردد.
فونداسیون های بتنی
پ یها از مه مترین اجزای ساز ههای بتن آرمه محسوب م یشوند؛ زیرا انتقال بار کل سازه به زمین توسط آ نها صورت م یگیرد و در صورت ایجاد کوچ کترین مشکلی در پی، کلیه اجزای سازها ز قبیل تیر، ستون، دال و دیوار تحت تأثیر جدی قرار م یگیرند. به همین منظور، فونداسیو نهایی که معمولاً برای ساختمان های بتنی در نظر گرفته می شوند عموماً با محاسبات بیشتری همراه است. چه از نظر تعداد و نوع آرماتورها و چه از نظر پیوستگی بین شناژ و فونداسیون ها؛ این عمل باید بطور دقیق و اصولی انجام شود تا در اثر نشست های احتمالی و غیر یکنواخت ساختمان هیچگونه صدمه ای به بنا وارد نشود.
در میلگرد گذاری پی و شناژ به نکات زیر توجه کنید مبحث نهم از مقررات ملی ساختمان:
- در پی ها، قطر میلگردها نباید کمتر از 10 میلی متر باشد.
- فاصله محور تا محور میلگردها از یکدیگر، نباید کمتر از 10 سانتی متر و بیشتر از 35 سانتی متر در نظر گرفته شود.
- ابعاد شناژ رابط بین پی ها باید متناسب با ابعاد پی و حداقل 30 سانتی متر اختیار شود؛ به گونه ای که سطح فوقانی آن با
- فونداسیون یکسان باشد.
- تعداد میلگردهای طولی شناژها باید حداقل چهار عدد آرماتور با قطر 14 میلی متر باشد.
- میلگردهای طولی شناژ، باید توسط خاموت هائی به قطر حداقل 8 میلی متر و با فواصل حداکثر 25 سانتی متر از
- یکدیگر، به هم بسته شوند.
ترسیم جزئیات فونداسیون کلاف شده
همان طور که گفته شد؛ به منظور ��قویت پی بتنی در مقابل کشش، آن را با آرماتور مسلح می کنند. در پی های منفرد در اثر فشار و بار وارد شده از طرف ستون، سطح بالای آن به حالت فشار و سطح پایینی آن به حالت کشش در می آید. بنابراین شبکه ای از میلگردهای طولی و عرضی را در محدوده وارد شدن نیروی کششی یعنی سطح پایینی قرار می دهند. به این شبکه مشِ یا حصیری کف گفته می شود.