معماری در روسیه یکی از بخش‌های مهم فرهنگ و تمدن این کشور است که طی سالیان طولانی تاثیر ویژه‌ای بر توسعه و گسترش این کشور داشته است. تاریخچه معماری در روسیه به دوره قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد و در طول تاریخ دولت‌های مختلف، از جمله دولت کیهان، حکومت رومی و تحت تاثیر تحولات تاریخی، تبدیل به یک هنر باشکوه و مهم در سراسر جهان شد.=
در دوران قبل از میلاد مسیح، مردم روسیه از جوامع مردم گسسته‌ای تشکیل شده بودند و اندکی دانش و اطلاعات در حوزه معماری و ساخت و ساز داشتند. با ظهور دولت کیهان در قرن دوم میلادی، معماری روسیه با اشتغال فعالیت‌های معماری شروع شد و شهرهای اولیه که تحت حمایت دولت کیهان قرار داشتند، ساخته شده و گسترش یافتند.
در دوره قرون وسطی، معماری روسیه تحت تاثیر معماری اروپایی بود. در این دوره، بناهایی با سبک باستانی و از جمله کاخ‌ها و موذن‌ها در سراسر روسیه ساخته شد. با ظهور حکومت رومی در قرن نهم میلادی، معماری روسیه با انتقال مطالبات و ایده‌های جدید به این کشور، گسترش یافت.
در دوره سیزدهم تا شانزدهم، سلطه مغولان روی روسیه تاثیر گذاشت و ساختمان‌ها با سبک آسیای مرکزی ساخته شدند. در این دوره، با بالا رفتن شهرها و بروز نیاز به ساختمان‌های بزرگ و جدید، معماران به طور فزاینده‌ای به اهمیت دیده شدند و مدارس معماری برای تربیت نیروهای معماری تشکیل داده شدند.
سده هفدهم در روسیه با تولید ساختمان‌های تاریخی زیبا و باستانی، به حداوت اوج خود رسید. سلطه Romanov در این دوره با تولید سازه‌هایی با سبک باروک منجر به رشد و آرامش معماری روسیه شد. در سده هجدهم با فراگیری سبک کلاسیک، کاخ‌ها و ساختمان‌های اداری با این سبک ساخته شدند که به سبک آرامش حاکم در این دوره ادامه داد.
در سده نوزدهم، با توجه به بروز نیاز ایجاد صنایع جدید در روسیه، ساختمان‌هایی با استفاده از سبک جدیدی مانند Art Nouveau بنا شد. در دوره پایانی روسیه Czar، ساختمان‌های چوبی با خطوط هندسی بسیار نمایان شد.
در دوره شوروی، معماری تحت تاثیر سبک فوتوریستی و سبک عصری قرار گرفت و در فضای عمومی مورد استفاده قرار گرفت. درالگوهای معماری بیشتری به کار گرفته شد و در نتیجه، شهرهایی مرتب‌تر شده و به یک روش جدید برای زندگی مردم شدند. این سبک معماری در دهه‌های بعدی با تولید ساختمان‌هایی با طراحی نوین، کمی ساده‌تر شد.
در حال حاضر، معماری در روسیه تحت تاثیر سبک‌های مختلفی نظیر مدرن ،شیک ،کلاسیک و هاوسینگ (غیر ساختمانی) قرار دارد. پایین‌ترین مرحله بودجه ابرازی در معماری روسیه و احتمالاً شمال غربی آن است. با توجه به تحولات چشمگیر صنعت خانه و تغییرات در فرهنگ روسیه، انتظار می‌رود که معماری در روسیه در آینده نزدیک تحت تاثیر سبک‌های جدید و نوآورانه قرار گیرد.
در این راستا، شهرهای بزرگ مانند مسکو، سنت پترزبورگ و نیزنی نووگورود به عنوان مراکز مهم معماری در روسیه شناخته می‌شوند. در این شهرها، ساختمان‌های بزرگ و شگفت‌انگیزی با سبک‌های مختلفی ساخته شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به موزه ارمیتاژ و مترو مسکو با سبک Art Nouveau اشاره کرد.
با ورود به قرن بیستم و بعد از انقلاب روسیه، معماری در این کشور با دستگاه جدیدی مواجه شد. این دستگاه تحت عنوان "تحولات اجتماعی" به وقوع پیوست و طرح‌های مختلفی برای توسعه شهرها و همچنین تغییر شهرسازی سراسری در مسکو و شهرهای دیگر ارایه شد. در این دوره، برای اولین بار، معماران از جمله کونستانتین ملینکوف و ولادیمیر شوخوف به کمک تکنولوژی تجهیزات برقی در ساخت ساختمان‌های بزرگ طراحی کردند.
همچنین در دهه‌های بعدی، با توسعه فناوری و تغییر در سبک‌های معماری، بناهایی با طراحی جدید و مدرن در شهرهای مختلف ساخته شدند. به عنوان مثال، ساختمان‌های غیر معمولی پارک گورکی در مسکو و همچنین ساختمان‌های بزرگ و مدرن مرکز بین المللی مسکو "مسکو سیتی" توجه خود را به خود جلب می‌کند.
به طور مجموع، معماری در روسیه از دوران باستانی تا امروز تحت تاثیر سلسله‌مراتب مختلف تاریخی، ثقل و آرمان ملی بوده است. با توجه به تحولات فراگیر در جوامع مدرن، انتظار می‌رود که معماری در روسیه نیز با توجه به رویکردهای جدید و نوآورانه در آینده به بلوغ بیشتری برسد.
علاوه بر این، با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، بیشتر ساختمان‌ها در روسیه از جنس بلوک‌های ساختمانی و مواد ساختمانی دیگری ساخته می‌شوند که تا حد زیادی برای کنترل هزینه‌ها و بهبود زیستگاه ملی اهمیت دارند. اما با وجود همه این تغییرات، سیستم توسعه معماری در روسیه همچنان برای اغلب مردم روسیه یک سرگرمی بسیار قابل توجه است، و همچنان دانش و پایگاه نظریه‌ای قوی و پویا برای وطن خود دارند.
همچنین، در بخش معماری روسیه، طراحی ساختمان‌های عمومی و تجاری و با شکوه بخصوص در مسکو و سن پترزبورگ شاهد بوده و برای جذب گردشگرانیک و شهرهای پیشگام معمارانه مطرح نژاد هستند. با استفاده از فناوری و تحولات بهبود یافته در صنعت ساختمانی، با این حال، از طراحی‌های ساختمانی خلاقانه استفاده می‌شود و ساختمان‌های فراتر از معماری محیطی مدرن با سبک‌های جدید و نوآورانه به بلوغ می‌رسند.
در نتیجه، با توجه به تاریخی دیرینین این صنف، معماری در روسیه به دلیل چشم‌انداز فراوان برای نوآوری و تحول، می‌تواند به یکی از بخش‌های مهمی از فرهنگ و تمدن این کشور تبدیل شود.
همچنین، در دهه‌های اخیر، با شکل‌گیری جنبش‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جدید، بسیاری از معماران روسیه به دنبال ترک رسمیت و حصول نام واقعیت می‌باشند. با این حال، با همه این تحولات، معماری در روسیه همچنان به یکی از مهمترین تاییده‌های فرهنگی کشور تبدیل شده است.
در روسیه، آموزش مهندسی معماری در دانشکده‌های دانشگاهی، آکادمی‌های هنری و بعضاً در مدارس فنی دولتی ارائه می‌شود. همچنین، در دانشگاه‌های خصوصی و با ارائه دوره‌های آموزشی این رشته، می‌توان به صورت خصوصی آموزش دید.
در کنار این موارد، بسیاری از نهادهای فرهنگی و هنری مانند موزه‌ها و گالری‌ها در روسیه به وسیله ساختمان‌های هنری و تاریخی خود به دیگر کشوران نزدیک شده‌اند. همچنین، با ساختمان‌های معروفی مانند کلیسای قرمز در مسکو، این صنف از بی‌تردید به معروف‌ترین و شناخته‌ترین جزء صنایع فرهنگی این کشور تبدیل شده است.
در نهایت، باید به اهمیت مهمی که معماری در دنیای امروز دارد توجه کرد. ساختمان‌ها و شهرها بخشی از فرهنگ کشورها هستند و از نظر زیبایی و بلوغ معماری، تاثیری مهم در بهتر شدن کیفیت زندگی افراد دارد. به همین دلیل، توسعه و برون‌روی معماری در روسیه و سایر کشورها و یکی از اولویت‌های بنیادی هر کشوری خواهد بود.