همان طور که می دانید، ترسیمات فنی و نقشه ها را به دو گروه عمده ی نقشه های صنعتی و نقشه های ساختمانی،طبقه بندی می کنند. نقشه های ساختمانی نیز به چهار دسته به شرح زیر تقسیم بندی می شوند.
نقشه های معماری شامل: پلان موقعیت، پلان طبقات، نماها، مقاطع و ... .
نقشه های سازه شامل: پلان ستون گذاری، پلان فونداسیون، پلان تیرریزی و ... .
نقشه های تأسیسات مکانیکی شامل: نقشه های لوله کشی آب سرد و گرم، فاضلاب، تهویه و ... .
نقشه های تأسیسات الکتریکی شامل: نقشه های سیم کشی برق، روشنائی و ... .
شناخت استانداردها، قواعد نقشه کشی و همچنین مهارت در ترسیم از ضروریات اولیه نقشه کشی است. در این بخش سعی شده با زبان ساده و با استفاده از ترسیمات و تصاویر گویا، به روش گام به گام شما را با اصول نقشه کشی نقشه های سازه آشنا کنیم. در هرمرحله از درس تمرینات لازم برای تفهیم بهتر مطلب و ارتقای مهارت شما پیش بینی شده است.
چگونگي تعيين محل ستون ها
اولین گام در تهیه نقشه های سازه، تعیین محل ستون ها است. براي تع يين محلی مناسب برای ستون باید توجه خاص به پلان معماري ساختمان نمود. همچنین بر اساس نوع سازه انتخاب شده از طرف مهندس محاسب و بارهاي وارد بر ساختمان، محدوده تقریبی محل ستون ها تع يين می گردد. برای تعیین جای دقیق تر ستون ها در پلان معماري، بهتر است به نکات زیر نیز توجه شود:
- محل و فاصله ستون ها به صورتي تع يين شود كه با حداقل تعداد ستون، كل بارهاي ساختمان به زمين منتقل شود.
- ستون ها حتي الامكان با فاصله مساوي از كيديگر قرار گيرند.
- محل ستون ها از زيبائي ساختمان و ارتباط بين آن ها نكاهد.
- ستون ها حتي الامكان در درون ديوارها، جرزها و كمدهاي ديواري مخفي شوند.
- در تع يين محل ستون ها به قسمت هاي اساسي ساختمان (دستگاه پله، آسانسور، نورگيرها، داكت ها و...) توجه شود. بهتر است در چهار گوشه ي دستگاه پله ستون پيش بيني شود.
- محل قرارگيرى ستون ها در فضاى پار يكنگ، مانع از حركت ماشين ها و ايجاد فضاهاى پرت نگردد.
- فاصله ستون ها در سازه های بتنی، برای یک ساختمان مسکونی، معمولا بین 2 تا 7 متر در نظر گرفته می شود
در ادامه پلان هاى يك ساختمان مسكونى چهار طبقه آورده شده است. مراحل ستون گذارى و ترسيم پلان آكس بندى نقشه، مورد بررسى قرار خواهد گرفت.
مراحل ترسيم پلان آكس بندى
تعيين محل ستون در پلان معمارى
در پلان مورد بحث، ستون ها با توجه به نكات ذكر شده، جايگزين شده اند.
ترسيم ستون ها
براى راحتى كار بهتر است از كاغذ پوستى براى ترسيم استفاده شود. ابتدا يكى از نقشه ها را روى ميز بچسبانيد. نقشه هاى سازه معمولاً به گونه اى ترسيم مى شوند كه علامت شمال زمين، رو به بالاى شيت (صفحه نقشه) قرار گيرد. سپس كاغذ پوستى را روى آن قرار داده و محل ستو نها را با علامت (+) نشان دهيد.
ترسيم خطوط آكس
در اين مرحله خطوط آكس ترسيم مى شود. همانطور كه از نامش پيداست خط آكس خطى فرضى است كه از وسط هر ستون مى گذرد. خط آكس بايد در راستاى عمودى و افقى هر ستون ترسيم گردد. سعى كنيد تا حد امكان ستون ها هم راستا در نظر گرفته شوند. البته تا جايى كه در پلان معمارى تأثير منفى نگذارد.
نام گذارى خطوط آكس
براى خواندن راحت تر هر ستون، آكس ها را در دو راستاى عمودى و افقى با حروف لاتين و عدد، نام گذارى مى كنند. براى اين كار، خطوط آكس را در جهت بالا و سمت چپ نقشه به اندازه حدود 2 سانتى متر از اولين خط آكس، ادامه داده و دايره اى با قطر تقريبى 8 ميلى متر در ادامه ى آن ترسيم كنيد. سعى كنيد دايره ها در يك راستا ترسيم شوند. اگر فاصله آكس ها به گونه اى بود كه دايره ها با هم تداخل داشتند، به روش ترسيم شده براى آكس هاى رديف 2،1 و 3 عمل نماييد.
اندازه گذارى خطوط آكس
آكس ها را بايد در دو رديف اندازه گذارى نماييد. در رديف اول، فاصله بين آكس اول تا آكس آخر را نشان دهيد. در رديف دوم، فاصله بين آكس ها را مشخص كنيد. بهتر است، اندازه ها تا دو رقم بعد از اعشار و بر حسب متر نوشته شوند.
مراحل ترسيم پلان ستون گذارى
ابتدا پلان آكس بندى را طبق روش گفته شده ترسيم كنيد؛ با اين تفاوت كه به جاى گذاشتن علامت (+) ، از يك مربع به ابعاد مشخص شده از طرف مهندس محاسب، براى نشان دادن محل ستون ها استفاده نماييد.سپس در كنار هر ستون تيپ ستون را مشخص كنيد. ستون ها بر اساس ارتفاع، ابعاد و موقعيت قرارگيرى از طرف مهندس محاسب، دسته بندى مى شوند. از آن جائى كه به ستون در لاتين Column گفته مى شود، براى تيپ بندى ستون ها از حرف C استفاده مى گردد. براى نشان دادن نوع تيپ آن نيز، عددى در كنار حرف C نوشته مى شود. به طور مثال، عبارت C-1 نشان دهنده ستون تيپ شماره يك است.